پادشاهی عمان در دوران تحریمها و پس از آن در طول مذاکرات میان گروه 1+5 تلاش کرده تا با استفاده از مرز مشترک دریاییاش با ایران نقش پررنگ و موثری را ایفا کند؛ چراکه به گفته سران این پادشاهی ایران همسایه بزرگی است و برای همیشه هم خواهد بود. ایران نیز در مقابل همواره همسایه خود را محترم انگاشته و روابط دوجانبه را به خوبی مدیریت کرده است اما به نظر میرسد این روزها شرایط بهگونهای دیگر رقم خورده است، ایران در فرستادن سفیر جدید خود به مسقط پایتخت عمان تاخیر داشته است و هنوز مشخص نیست که چرا پیشتر از این وزیر امور خارجه کشورمان شخص موردنظر را انتخاب نکرده است. با این حال حسن هانیزاده، تحلیلگر جهان عرب بر این باور است که مشکل سیاسی خاصی وجود ندارد و تنها سازوکارهای اداری است که انتخاب سفیر مورد نظر را با مشکل مواجه کرده است، اگرچه اگر این روند ادامه یابد شاید روابط میان دو کشور با چالشهای جدی روبهرو شود.
سفر سیدمحمود فیصل البوسعیدی، وزیر کشور عمان به ایران چه دستاوردها و ویژگیهایی برای جمهوری اسلامی ایران دارد؟
پادشاهی عمان تنها کشوری در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است که در طول 35 سال گذشته نقش کاملا متعادل و مثبتی در برقراری رابطه میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس ایفا کرده است. در طول این مدت پادشاهی عمان همواره تلاش کرده تا فضای تعامل دلپذیری میان ایران و کشورهای عربی و همچنین ایران و کشورهای غربی ایجاد کند تا جایی که بخشی از موفقیت برجام را مرهون این پادشاهی هستیم. قطعا به یاد داریم که چند دیدار میان دیپلماتهای ایرانی و آمریکایی در مسقط و با نظارت پادشاهی عمان صورت پذیرفت. همچنین این کشور همواره تلاش کرده است با ایفای نقش بهعنوان یک چکش تعادل در شورای همکاری خلیج فارس از افراطگری عربستان سعودی علیه جمهوری اسلامی ایران جلوگیری کند. بنابراین عمان در سیاست خارجی ایران مخصوصا در حوزه منطقهای نقش بسیار پررنگی دارد.
در راستای روابط دوجانبه میان ایران و عمان این سفر تا چه اندازه میتواند موثر واقع شود؟
سفر سیدمحمود فیصل البوسعیدی، وزیر کشور عمان در چارچوب برخی از همکاریهای امنیتی و دریایی ایران مخصوصا جلوگیری از ورود گروهکهای تروریستی و همچنین مسائل مربوط به یمن قابل تجزیه و تحلیل است؛ بنابراین این سفر میتواند دستاوردهای امنیتی بسیاری را در حوزه همکاریهای امنیتی ایران و عمان به دنبال داشته باشد.
سفیر ایران در عمان به پایان دوران فعالیت خود رسیده است و وزارت خارجه هنوز هیچ دیپلماتی را جایگزین نکرده است. اخبار منتشره نیز حاکی از این است که آخرین بار حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای پیشین وزارت خارجه و مدیرکل فعلی امور بینالملل مجلس شورای اسلامی از قبول این مسئولیت سر باز زده است. آیا تعلل وزارت خارجه برای فرستادن سفیر به عمان به روابط دو کشور صدمه خواهد زد؟
نبود سفیر در پادشاهی عمان نوعی خلأ سیاسی تلقی میشود و به دلیل اهمیتی که پادشاهی عمان در دستگاه دیپلماسی ایران دارد، باید روابط تهران و مسقط در حد بسیار عالی ارتقا یابد و در بهترین سطح نیز باقی بماند و نبود سفیر ایران در پادشاهی عمان کاستیهایی دارد که ممکن است تبعات و پیامدهای آن به صورت منفی در سیاست خارجی ایران منعکس شود.
به اعتقاد شما مسالهای سیاسی در کار است یا صرفا به دلیل سازوکارهای اداری وزارت خارجه است که فرستادن سفیر به مسقط با تاخیر انجام میشود؟
به نظر نمیآید که مشکل چندانی وجود داشته باشد. یکی از دیپلماتهای مطرح شده بعد از امیرعبداللهیان که یکی از اشخاص باتجربه در وزارت خارجه است و چندین دوره نیز در بحرین و امارات سفیر بوده است قرار شد به مسقط اعزام شود اما ظاهرا مسائل اداری و برخورد خطی و جناحی در وزارت خارجه مانع از معرفی این شخصیت شده است. ولی به نظر نمیآید که معرفی سفیر خیلی کار اداری سنگینی باشد و یک سری کارهای پیش پا افتاده است که باید انجام پذیرد و قابل حل است و شاید دستگاه دیپلماسی تا یکی دو ماه آینده این کار را به سرانجام برساند چراکه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان حساسیت ویژهای بر کشوری همچون عمان دارد و قصد او این است که سفیر کارکشتهای را به پادشاهی عمان اعزام کند.
حل بحرانهای منطقهای، از جمله مواردی است که سیدمحمود فیصل البوسعیدی، وزیر کشور عمان را به تهران کشانده است. به نظر شما عمان چگونه میتواند در حل بحرانهای خاورمیانه با ایران همکاری کند و چه امکاناتی را در اختیار ایران میگذارد؟
البته پادشاهی عمان از ظرفیت بالایی برای حل برخی از مشکلات و بحرانهای منطقهای برخوردار است. از آنجا که این کشور در شورای همکاری خلیج فارس دارای جایگاه والایی است و به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی آن در خلیج فارس، این کشور میتواند در حل بحرانها خاصه در یمن کمکهای بسیاری کند.
سفر وزیر کشور عمان به ایران را میتوان در جهت میانجیگری میان
تهران و ریاض دانست؟
اقدام اخیر انصارالله در پرتاب موشکهای بالستیک به عربستان سعودی شاید موجب توسل عربستان به پادشاهی عمان شده باشد تا از این طریق میان ایران و عربستان برای حل بحران یمن میانجیگری کند. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم که عربستان سعودی بهشدت دچار انزوای سیاسی است و سفر وزیر کشور عمان میتواند در حل مشکلات میان تهران و ریاض نقش موثری داشته باشد.