رضا شیبانی

این بیانی ا‌ست از مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان که بحث‌های فراوانی برانگیخته است و عده‌ای مغرضانه با نقل کلمه تقطیع شده آتش به اختیار در حال سم‌پاشی هستند. در حالی که مرور جمله کامل نشان می‌دهد #آتش_به_اختیار مورد نظر رهبری، یک مقوله سخت و خودسرانه نیست.
در نص صریح صحبت رهبر معظم انقلاب، حوزه فرهنگ مطرح شده است. یعنی  وقتی سیستم اصل را رها کرد و به فرع پرداخت شما اصل را فریاد بزنید و اصل را مطالبه کنید. بدیهی است که رهبری هیچ‌گاه مجوز رفتارهای سخت و خودسرانه نداده و نخواهد داد. اما آنچه نباید مغفول شود، ساختاری است که رهبری در پی بنای آن است.
اجازه بدهید در این باره با یک تمثیل صحبت کنیم. چنانکه می‌دانید سیستم اعصاب انسان و موجوداتی که سیستم‌های اعصاب پیشرفته‌ای دارند از دو بخش تشکیل شده است؛ بخش عصبی مرکزی و بخش عصبی خودمختار. در حالت کلی این بخش مرکزی است که رهبری تمام واکنش‌های عصبی را عهده‌دار است. بر مبنای رهبری اعصاب مرکزی که به آن مغز نیز گفته می‌شود، یک سری از مصالح کلی به تمام ارگان‌های بدن القا می‌شود یعنی انگشت موجود زنده به رهبری و تفسیر مغز، می‌داند که آتش می‌سوزاند. چشم می‌فهمد که نور شدید به آن آسیب می‌رساند و پا می‌داند که سنگ تیز او را زخمی می‌کند. در عین حال ارگان‌های بدن تمام فاکتورهایی را نیز که برای او مفیدند باز با فرماندهی و تفسیر مغز می‌فهمند و می‌شناسند. مثلا سیستم گوارش در هنگام تشنگی آب می‌طلبد و سیستم دافعه، در هنگام انباشتگی سموم و زوائد اقدام به دفع می‌کند.
ارگان‌ها و تک‌تک سلول‌های بدن موجود زنده پیشرفته، بیم‌ها و امیدهای سیستم کلی بدن را به رهبری مغز می‌شناسند و در برابر آنها مواضع مثبت و منفی اتخاذ می‌کنند. در کنار این سیستم عصبی مرکزی یا مغز، در بدن موجودات پیشرفته یک شبکه عصبی خودمختار نیز وجود دارد که راز پویایی، تعالی و طول عمر است.
اعصاب خودمختار بخش‌هایی هستند که رفتارهایی را در بدن انسان تنظیم می‌کنند که نیازمند سرعت و دقت بالایی است و مغز به آنها دسترسی کمتری دارد.
مثلا فرض کنید مغز تصمیم گرفته است یک غذای بسیار پر نمک را که اتفاقا خوش طعم نیز هست، بخورد. این غذا به دلیل داشتن نمک بالا فشار خون را افزایش خواهد داد و سلامتی را تهدید خواهد کرد. در اینجاست که قرارگاه مرکزی بدن، خطا کرده و فرع (طعم خوش غذا) را بر اصل (سلامتی) ترجیح داده است. اعصاب خودمختار وارد عمل می‌شوند و ضمن رویارویی با نمک در درون خون و در کنار آن با گشاد کردن عروق و فعل و انفعالاتی در اندرون ارگان‌های داخلی بدن، بی‌آنکه تداخلی نیز با مغز داشته باشند، مصالح کلی بدن یعنی سلامتی را برآورده می‌کنند.
در واقع سلول‌ها و هسته‌های عصبی خودمختار، نخبه‌ترین و ویژه‌ترین نیروهای یک سیستم حیاتی هستند که بر اساس اصولی که برای یک پیکره وجود دارد، به اختیار خود وارد عمل می‌شوند و آن اصول را ادا می‌کنند.
آنچه خواسته رهبر معظم انقلاب از دانشجویان به‌عنوان نخبگان و افسران جنگ نرم است در واقع ایفای نقش سیستم اعصاب خودمختار برای حفظ سلامتی و کیان پیکره نظام و اجتماع است. یعنی اینکه دانشجویان به‌عنوان آگاه‌ترین بخش‌های پیکره اجتماع، آنجا که مغز و قرارگاه مرکزی خطا کرد، اتفاقا بر مبنای همان اصولی که از مغز گرفته‌اند وارد عمل شده و بدنه اجتماع را متوجه اشتباه خود کرده و تعادل را برقرار کنند.