به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، بنده از زاویه خاصی به بحث پایش نگاه می‌کنم؛ برای اینکه بتوانیم به آرمان‌های جامعه اسلامی دست پیدا کنیم به ابزارخاصی احتیاج داریم که درحقیقت آن ابزار خاص علم است؛ علمی که درحقیقت توصیف پدیده‌هاست. مشکل دولت ما درحال حاضر این است که می‌خواهد با ابزار و علوم غربی آرمان‌های انقلاب اسلامی را در جامعه پیاده کند. این امر به نظر بنده قابل اجرا نیست، برای همین بهترین راه این است که ما علم را بومی‌سازی کنیم تا بتوانیم فرهنگ و مفاهیم اسلامی را در ساختار کشور پیاده کنیم. علم بومی در واقع باید مساله‌محور باشد و نیازی از نیازهای جامعه را برطرف کند. در این‌باره کلیدواژه‌هایی هم که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده، از کلیدواژه‌های حوزه فرهنگی گسترده‌تر بوده است. با این مقدمه‌ای که عرض کردم، به نظر من برای بومی‌کردن علم و حل مسائل هر منطقه و استان، اولویت‌بندی این مسائل و سپس تلاش برای حل مشکلات آنها، دانشگاه‌ها باید بیشتر از سایر نهادها و ارگان‌ها وسازمان‌های کشور فعالیت کنند. درحقیقت دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری به مسائل جامعه بپردازند و به این بهانه رابطه دانشگاه و بخش صنعت را هم ایجاد کنند، با این نگاه طرح «پایش» می‌تواند بسیار مهم و تاثیرگذار باشد.
هر استان مسائل منطقه خود را بررسی کند
اما آنچه به صورت کلان در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مطرح‌شده، این است که 40 مساله در قالب طرح پایش به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی بین استان‌ها تقسیم شود و هریک از این استان‌ها درباره یکی از موضوعات و برای حل مسائل آن اقدام کنند. اینجا نکاتی اهمیت دارد، مثلا برای استان مازندران بحث توسعه دریا را پیشنهاد داده‌اند. همان‌طور که اطلاع دارید در جنوب و شمال ایران دریا داریم که مسائل این دو منطقه با هم متفاوت است. حتی در خود دریای خزر هم، پهناوری استان گیلان و مازندران باعث‌شده شرق مازندران و حتی مناطقی در گلستان، کاملا مسائل علوم دریایی و ساحلی‌اش با گیلان متفاوت باشند. حال اگر برای مساله‌ای به این مهمی یک استان متولی حل مسائل باشد، شاید بازدهی لازم به دست نیاید و به آن کارکردی که در ذهن داریم دست پیدا نکنیم. فرض کنید ما بخواهیم پایان‌نامه‌های گروه شیلات واحد قائمشهر را– که قدیمی‌ترین دانشگاه استان مازندران است و تنوع رشته‌ای قابل‌توجهی هم دارد– فعال کنیم، شاید نتوانیم دانشجوی خود را برای تحقیقات به خلیج‌فارس بفرستیم تا به حل مسائل آن منطقه بپردازد. به این نکته توجه بفرمایید که درحال حاضر اکثر دانشگاه‌ها درتلاش هستند دانشجویان بومی را در واحدهای خود داشته باشند تا بازدهی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی آنها بالاتر برود، بنابراین درراستای طرح پایش هم بهتر است درکنار بومی‌سازی، هر واحدی در منطقه خودش اقدامات لازم را صورت دهد.
دسته‌بندی مسائل
بنابراین اصل موضوع و طرح پایش بسیار خوب و مهم است اما پیشنهاد بنده در این‌باره این است که هریک از واحدها مسائل و مشکلات منطقه و استان خود را بررسی و حل کنند. مثلا ما در واحد قائمشهر با ارتباطاتی که با دستگاه‌های اجرایی برقرار کرده‌ایم، باید درصدد حل مسائل و مشکلات منطقه و استان خود باشیم، یا اینکه به‌عنوان مثال در استان مازندران بحث آلودگی و زباله‌ها را به صورت جدی داریم، درحالی که ممکن است این مساله جزء اولویت‌های چهل‌گانه مطرح‌شده در سازمان مرکزی دانشگاه نباشد یا اگر باشد، در استان دیگری مطرح شده باشد. بنابراین این نکته خیلی اهمیت دارد که مسائل هر منطقه و استانی در همان منطقه مورد بررسی، دسته‌بندی قرار گیرد و درراستای حل مسائل آن اقدام شود.
تالیف 80درصدی پایان‌نامه‌ها درراستای حل مسائل استان
ما تقریبا اکثر مسائل استان را با کمک دستگاه‌های اجرایی احصا کرده‌ایم و ارتباطات خیلی خوبی با سه شرکت آب، گاز و برق منطقه‌ای و البته سازمان‌های محیط‌زیست و وزارت جهاد کشاورزی داریم. حتی ارتباطات خوبی با بخش صنعت داریم. همچنین در رابطه با این دغدغه‌ها هماهنگ شده که همه پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد ما حداقل در80درصد رشته‌ها، باید درراستای حل مسائل استان تالیف و عرضه شوند. درحقیقت در این راستا اولویت‌های پژوهشی دستگاه‌های اجرایی را در دست داریم و شوراهای پژوهشی و آموزشی مشترکی را هم تشکیل داده‌ایم و پایان‌نامه‌های خود را به سمت حل مسائل استان جهت‌دهی می‌کنیم. الزاما باید دانشجویان و استادان ما به صورت مساله‌محور حرکت کنند و این کار را به صورت جدی انجام می‌دهیم. البته مراکز رشد و هسته‌های فناور و فعالیت‌های دانش‌بنیان ما هم با جدیت درحال حرکت صعودی هستند و نتایج آن هم به سمع و نظر عموم خواهد رسید.
علاقه‌مند هستم در پایان تاکید کنم که باید اجازه دهیم به جای اینکه هر استان متولی یک موضوع خاصی باشد، هر استان اولویت‌های منطقه خود را حل کند. به نظر من اگر این‌گونه عمل نشود، به اهداف اصلی‌ای که در قالب این طرح مطرح‌شده نخواهیم رسید. چون به دلیل پهناوری و تنوعی که در مسائل جغرافیایی در کشور وجود دارد، باید براساس زیست‌بوم هر منطقه‌ای پیش رفت تا نتایج عملی بهتری از اقدامات علمی و پژوهشی به دست بیاید.
